سگ‌های بومی یا محلی به نژادهایی اطلاق می‌شود که اصالتاً در یک منطقه خاص به وجود آمده و توسط جامعه محلی پرورش داده می‌شوند. این سگ‌ها معمولاً به شرایط جغرافیایی، آب و هوا و نیازهای محیطی منطقه خاصی که از آن‌ها به عنوان سگ بومی یاد می‌شود، تطبیق یافته‌اند.

در ایران نیز می‌توانید انواعی از سگ‌های بومی را بیابید که به طور معمول در مناطق خاصی از کشور زندگی می‌کنند. برخی از این نژادها شامل:

1. سگ‌های بومی کردی: معمولاً در مناطق کردستان ایران یافت می‌شوند. آن‌ها ممکن است دارای ظاهری متوسط با موی طولانی و قدرت بالایی برای شکار باشند.
2. سگ‌های بومی ترکمن: این نژاد معمولاً در شمال ایران، به خصوص در استان گلستان و مناطق مجاور زندگی می‌کنند. آن‌ها دارای ظاهری قوی و پر انرژی هستند و معمولاً برای شکار استفاده می‌شوند.
3. سگ‌های بومی بلوچی: در استان‌های جنوب شرقی ایران، مانند سیستان و بلوچستان، این نوع از سگ‌های بومی یافت می‌شوند. آن‌ها ممکن است دارای ظاهری قوی و مناسب برای حفاظت از گله‌ها باشند.

هر یک از این نژادها ویژگی‌ها و خصوصیات خودشان را دارند که بسته به محیط و نیازهای منطقه‌ای شکل گرفته‌اند.

سگ‌های هرزه به سگ‌هایی اشاره دارد که بی‌سرپرست و بدون مالک واضح در محیط‌های شهری یا روستایی زندگی می‌کنند. آن‌ها ممکن است از نژادهای مختلفی باشند یا حتی نژاد مشخصی نداشته باشند و از طریق تلاقی‌های تصادفی به وجود آمده باشند.

این سگ‌ها ممکن است به صورت گروهی در مناطقی زندگی کنند و یا به صورت تکی به دنبال غذا یا پناهندگی باشند. گاهی اوقات افرادی ممکن است از این سگ‌ها مراقبت کنند و به آن‌ها غذا یا مراقبت فراهم کنند، اما اکثراً زندگی آن‌ها به صورت بدون مالکی ادامه می‌یابد.

این سگ‌ها معمولاً به دلایل مختلفی مانند رهایی غیرمسئولانه توسط صاحبان قبلی، ناتوانی در مراقبت یا نبود منابع مالی برای نگهداری از حیوانات خانگی به وجود می‌آیند. از آنجایی که بدون مراقبت ممکن است به مشکلات بهداشتی، تغذیه‌ای و حتی ایجاد مشکلات برای جامعه منطقه ایجاد کنند، مراقبت از این سگ‌ها و مدیریت مناسب آن‌ها اهمیت دارد.

سگ‌های گرگی گاهی به عنوان نژادهایی از سگ‌ها یا سگ‌های وحشی که شباهت زیادی به گرگ دارند، توصیف می‌شوند. این نوع از سگ‌ها ممکن است دارای ویژگی‌ها و ظاهری شبیه به گرگ باشند، اما هنوز به عنوان سگ‌ها شناخته می‌شوند و از طریق تلاقی نژادها و یا انتخاب انسانی به وجود آمده‌اند.

در برخی مناطق دنیا، ممکن است سگ‌هایی با ویژگی‌های گرگی وجود داشته باشند که به دلیل ظاهر، رفتار یا حتی نژادگی به گرگ‌ها شبیه به نظر می‌رسند. این سگ‌ها معمولاً دارای برخی ویژگی‌های وحشی‌تر، مثل قدرت بالا در شکار یا رفتارهایی که از گرگ‌ها شناخته شده است، ممکن است باشند.

به عنوان مثال، در برخی مناطق بیابانی و وسیع، سگ‌هایی با ظاهری شبیه به گرگ و با قدرت بالا برای شکار و تحمل شرایط سخت زندگی وحشی، دیده می‌شوند. اما باید توجه داشت که این سگ‌ها هنوز از نظر نژادی سگ هستند و تفاوت‌های زیادی با گرگ‌ها دارند.

سگ‌های گرگی ممکن است به دلیل شرایط زیستی خاص مناطقی که در آن‌ها زندگی می‌کنند، به طور طبیعی ویژگی‌هایی از گرگ‌ها را به ارث ببرند. اما این ویژگی‌ها به طور کلی نمی‌توانند آن‌ها را به عنوان گرگ‌ها تعریف کنند.