دوغ یک نوشیدنی محبوب و سنتی در ایران و مناطقی از خاورمیانه است. انواع دوغ مختلفی از دوغ وجود دارد، و این نوشیدنی به صورت معمول از مواد اصلی یا ترکیبات اصلی زیر تهیه می‌شود:

1. دوغ ساده: دوغ ساده ترکیبی از ماست (معمولاً ماست گاوی یا ماست چغندری) و آب است. این نوع دوغ معمولاً با نمک و گازها (مثل آب‌لیمو) مخلوط می‌شود تا به یک نوشیدنی خنک و ملایم تبدیل شود.
2. دوغ ماستی: دوغ ماستی با اضافه کردن ماست به دوغ ساده تهیه می‌شود. این نوع دوغ دارای طعم چرب و خامه‌ای بیشتری است و ممکن است برای افزودن عناصر مغذی به سبد غذایی مورد استفاده قرار گیرد.
3. دوغ خیار: این نوع دوغ با افزودن خیار رنده شده به دوغ تهیه می‌شود. دوغ خیار به عنوان یک نوشیدنی معمولاً خنک کننده و خورشیدی شناخته می‌شود و معمولاً در فصل‌های گرما مصرف می‌شود.
4. دوغ موسیر: این نوع دوغ با افزودن موسیر (سیر سبز) به دوغ تهیه می‌شود. دوغ موسیر طعمی تند و خنک کننده دارد و به عنوان یک مکمل غذایی در برخی از غذاهای ایرانی مانند خوراک‌ها و کباب‌ها استفاده می‌شود.
5. دوغ مستونی: دوغ مستونی با اضافه کردن مستون به دوغ تهیه می‌شود. این نوع دوغ ممکن است به عنوان یک منبع پروتئینی به سبد غذایی اضافه شود و طعم تندی داشته باشد.

در انواع دوغ یک منبع خوبی از پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید برای گوارش) است و می‌تواند به بهبود سلامت معده و سیستم گوارشی کمک کند. همچنین، این نوشیدنی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ای مانند کلسیم و پتاسیم است. با این حال، به علت حجم چربی موجود در برخی نوع‌ها، مصرف معقول و تعادلی مهم است تا از مزایا بهره‌مند شویم و از مشکلات مرتبط با مصرف بیش از حد چربی جلوگیری کنیم.

تاریخچه دوغ:

ترکیبات انواع دوغ را بشناسیم:

انواع دوغ را می‌توان براساس طعم‌های متفاوت، تولید سنتی یا صنعتی و روش‌های دیگری نیز دسته‌بندی کرد. جامع‌ترین دسته بندی انواع ترکیبات دوغ در تولیدات صنعتی طبق فهرست زیر است:

دوغ معمولی

دوغ گازدار

دوغ حرارت‌دیده بدون‌گاز

دوغ حرارت‌دیده گازدار

معرفی ترکیبات دوغ معمولی:

دوغ معمولی از ترکیبات ماست، آب آشامیدنی و نمک (یا بدون نمک) تولید می‌شود. به دوغ‌های معمولی اسانس‌ و گیاهان معطری مثل نعنا، کاکوتی و پونه برای خوش‌طعم‌تر شدن اضافه می‌کنند.

نکته: در دوغ‌هایی که به روش سنتی تولید می‌شوند ممکن است به دلیل شرایط نگهداری و تخمیر طبیعی که ناشی از فعالیت (میکروارگانیسم‌های زنده موجود در ماست) است، گاز تولید شود. پس اگر دوغ سنتی خریدید و هنگام بازشدن احساس کردید کمی گازدار است نگران نباشید. این گاز، حاصل یک فرآیند طبیعی است و مربوط به دوغ‌های گازدار نیست.

معرفی دوغ گازدار:

در مورد تولید دوغ و ترکیبات مختلف آن. تولید دوغ به صورت صنعتی و حفظ استانداردهای بهداشتی و سلامت مصرف‌کننده بسیار مهم است. همچنین، جایگزینی مواد مضر با مواد ایمن و مناسب برای گازدارکردن دوغ نشان از توجه به سلامت مصرف‌کننده دارد.

در صنعت تغذیه و تولید مواد غذایی، رعایت استانداردهای بهداشتی و کنترل کیفیت از اهمیت بسیاری برخوردار است تا محصولات ارائه شده به مصرف‌کنندگان ایمن و با کیفیت باشند.

تفاوت ترکیبات دوغ‌های گازدار و بدون گاز چیست؟

در ترکیبات دوغ‌های بدون‌گاز، شیر تخمیر شده و نمک و اسانس‌های مختلف است که دوغ را طعم‌دار می‌کنند اما در ترکیبات دوغ‌های گازدار، به وسیله عوامل طبیعی یا داخلی و خارجی، گازدار می‌شوند.

معرفی ترکیبات دوغ‌های حرارت دیده:

به طور کلی دوغ‌ها به دلیل افزایش زمان نگهداری، گرما داده می‌شوند. پس اگر هنگام خرید محصولات لبنی روی محصول درج شده باشد: دوغ گرمادیده، این عبارت به این معنی است که: شما می‌توانید زمان طولانی‌تری این محصول را نگهداری کنید و نگران خراب شدن یا از دست رفتن کیفیت محصول نباشید. دوغ های گرمادیده خود به دو نوع تقسیم می‌شوند.

دوغ حرارت‌دیده گازدار:
در این نوع از محصولات لبنی پس از مراحل اولیه فرآوری، حداقل به میزان یک درصد، «استارتر ماست» به دوغ اضافه می‌کنند.  استارتر ماست چیست؟ نوعی‌از باکتری‌های ترموفیل مورد استفاده در تولید ماست است.
اضافه کردن این باکتری به دوغ، باعث ایجاد تخمیر طبیعی و در نهایت تولید گاز طبیعی در دوغ‌های گرما دیده می‌شود. اما این نکته را در پروسه تولید نباید فراموش کرد که پس از فرآوری و اضافه کردن باکتری، محصول بسته‌بندی شده و به مدت 24ساعت در دمای طبیعی (بالای 20درجه) قرار می‌گیرد. این‌کار به تولید اسیدیته و گاز طبیعی در  ترکیبات دوغ کمک می‌کند.

دوغ حرارت دیده بدون گاز:

در محصولاتی که به این سبک تهیه می‌شوند برای جلوگیری از ایجاد گاز در دوغ، بلافاصله بعد از تولید گاز و تخمیر طبیعی تحت حرارت پاستوریزاسیون قرار می‌گیرند و به این صورت قابلیت ماندگاری بالا را پیدا می‌کنند.

آشنایی با ترکیبات دوغ‌های طعم‌دار:

سال‌ها قبل تنها دوغ‌های ساده محلی در بازار موجود بود. اما این ‌روزها تنوع دوغ‌ها نه تنها بر اساس نوع تولیدات که با ترکیبات جدید و طعم‌های مختلف نیز بسیار گسترده و متنوع‌تر از قبل است. با اضافه کردن اسانس‌ها و گیاهان معطر به ترکیبات دوغ‌، می‌توان طعم‌های جدیدی خلق کرد.

برخی از متداول‌ترین انواع دوغ بر اساس طعم را با هم مرور می‌کنیم:

دوغ نعنایی

دوغ با طعم کاکوتی

دوغ با طعم پونه

نوشیدن دوغ برای بدن ما مفید است؟

 

 

بسیار مفهوم و مفید هستند. دوغ به عنوان یک نوشیدنی سالم و مغذی شناخته می‌شود و با ارائه ویتامین‌ها، پروتئین، کلسیم و آب به بدن می‌تواند در تامین نیازهای روزانه کودکان و بزرگ‌ترها کمک کند. همچنین، توضیح در مورد تاثیر دوغ بر رفع گرمازدگی و خستگی در روزهای گرم تابستان بسیار مهم است. به علاوه، اشاره به مزایای میکروارگانیسم‌های زنده در دوغ برای سلامت دستگاه گوارش افراد نیز ارزشمند است.

معرفی دوغ‌های عالیس:

انواع دوغ محلی :

در سراسر جهان، انواع مختلفی از دوغ‌های محلی وجود دارند که به دلیل تفاوت‌های در تهیه و ترکیبات مورد استفاده، طعم و خصوصیات مختلفی دارند. به عنوان مثال:

1. آیرانیان و کشورهای خاورمیانه: دوغ یکی از نوشیدنی‌های محبوب در این مناطق است. دوغ معمولاً از ماست یا یوگورت تهیه می‌شود و می‌تواند حاوی خوراکی‌هایی مانند خیار، نعناع، سبزیجات یا ادویه‌های مختلف باشد.
2. کویرهای آفریقا: در برخی از مناطق آفریقایی، مانند برخی کشورهای شمالی آفریقا، دوغی به نام “لبنه” یا “رایب” ساخته می‌شود. این نوشیدنی اغلب حاوی ماست یا یوگورت است و ممکن است با ادویه‌ها و سبزیجات محلی ترکیب شود.
3. کافکاس و مناطق جنوبی روسیه: در این مناطق، ممکن است مخلوطی از ماست یا یوگورت با سبزیجات محلی مثل خیار یا گوجه فرنگی به نام “آیران” تهیه شود.
4. جنوب شرق آسیا: در برخی از کشورهای آسیایی مانند هند، دوغ با نام “لسی” یا “چاچ” معروف است. این دوغ ممکن است حاوی ماست یا یوگورت باشد و با افزودن ادویه‌ها یا مواد خوراکی محلی ساخته می‌شود.

هر منطقه و فرهنگ ممکن است نوشیدنی خود را با استفاده از مواد محلی و به روش‌های خاص خودش تهیه کند، و این دوغ‌ها همگی چهارچوبی از نوشیدنی‌هایی هستند که به دلیل خصوصیات و ترکیبات متفاوت، در سراسر جهان محبوبیت دارند.

نتیجه‌گیری:

پس از آشنایی با ترکیبات دوغ و شناخت انواع آن‌ها از نظر نحوه تولید دوغ، طعم‌های متفاوت در دوغ، دوغ‌گازدار و دوغ بدون‌گاز، حالا بهتر می‌توانیم درباره خرید دوغ تصمیم بگیریم. به‌طور کلی می‌توان انواع ترکیبات دوغ را با توجه به دسته‌بندی‌هایی که گفته شده جایگزین نوشیدنی‌های ناسالم در زندگی روزمره خود کنیم. دوغ یکی از نوشیدنی‌هایی است که با ترکیباتی منحصربه‌فرد، استانداردهای بین‌المللی برای ترکیبات دوغ را از آن خود کرده است.

در سال‌های اخیر شرکت‌های ایرانی از جمله عالیس موفق شدند در تولید ترکیبات دوغ، تنوع ایجاد کرده و انواع دوغ با طعم‌های مختلف و با ترکیبات گازدار و بدون‌گاز را به بازار عرضه کنند. محصولات لبنی و دوغ عالیس نه‌تنها در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلکه به برخی کشور‌های همسایه نیز صادر می‌شوند.

جهت مطالعه مقالات بیشتر اینجا کلیک کنید